KADEM'in 6. Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi'nde yapay zeka oturumları

Dün başlayan zirvenin ikinci gününde, yapay zeka ve kadın ana temasını tartışmak üzere farklı ülkelerden uzman, akademisyen ve araştırmacılar bir araya geldi.

Zirve kapsamında gerçekleştirilen "Yapay Zeka, Bilgi Üretimi ve Algoritmalar" başlıklı oturumda, yapay zeka sistemlerindeki önyargıları belirlemek ve ortadan kaldırmaya yönelik uygulamalar ele alındı. Oturumda ayrıca, cinsiyetçi ve ayrımcı algoritmaları besleyen unsurlar ile yapay zeka temelli önyargılara karşı mücadeleye nasıl rehberlik edilebileceği konuşuldu.

KADEM Akademik Danışma Kurulu Üyesi Ravza Altuntaş Çakır'ın moderatörlüğünü yaptığı oturuma, Birleşmiş Milletler Veri, Yapay Zeka ve Sorumlu Teknoloji Şefi Lambert Hogenhout, Innovative Solution Partners Kurucusu Mariyah Saifuddin, Batman Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Faruk Ertuğrul ve İstinye Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şebnem Özdemir katıldı.

"YAPAY ZEKA MODELLERİNDE GENEL OLARAK KÜLTÜREL ANLAMDA DAR GÖRÜŞLÜLÜK VAR"

Ravza Altuntaş Çakır, konuşmasında, yapay zekanın bilgi sistemlerini değiştirdiğini belirterek, adalet ve eşitlik temelinde varoluşsal anlamda bir meydan okumayı ortaya çıkardığını söyledi.

Yapay zekanın taraflılığının önemli bir engel olduğuna dikkati çeken Çakır, herkes için eşit olan ve daha kapsayıcı bir geleceği oluşturabilecek bir yapı oluşturmak istediklerini ifade etti.

Lambert Hogenhout ise yapay zekanın bilme ve mantık yürütme kabiliyetleri ile bunun sonucunda ortaya çıkan eşitsizliklere değindi. Dijital sistemlerdeki epistemik adaletsizliğin yeni bir şey olmadığına işaret eden Hogenhout, "Yapay zekanın taraflı davranışlarını yıllardır tartışıyoruz. Son yıllarda bunun etkilerinin değiştiğini görüyoruz. Yapay zeka sistemleri daha etkin hale gelmeye başladı." dedi.

Büyük firmaların karar alırken yapay zeka sistemlerinden eskiden de yararlandığını aktaran Hogenhout, şunları kaydetti:

"Şu an yapay zeka hayatımızın her alanına nüfuz etti. İnsanlar bireysel olarak online yapay zeka araçlarını kullanıyor. Son 1,5 sene içerisinde çok önemli bir gelişme yaşandı. Yapay zeka artık sadece veriye dayalı olarak karar vermiyor, içerik de oluşturuyor. Bunu herhangi bir yanlışlık, bilgi boşluğu, taraflılık ile yaptığında büyük sonuçlara sebep olabiliyor. Hemşirenin kadın olduğuna dair yapay zeka bir çıkarımda bulunuyor. Yapay zeka dil modeli, cümleleri değiştirseniz bile hemşirenin kadın olduğuna dair çıkarımını sürdürüyor."

Hogenhout, yapay zeka modellerinde genel olarak kültürel anlamda dar görüşlülük olduğunu belirterek, "Çok az genel kültürleri bulunuyor ve dünyanın farklı perspektiflerini hesaba katmıyorlar." diye konuştu.

"133 FARKLI SİSTEM TEST EDİLİYOR, 59'UNUN TOPLUMSAL CİNSİYET TARAFLILIĞI OLDUĞU BELİRLENİYOR"

Mariyah Saifuddin de yapay zekanın tekrar eden rutin işlerin yapılmasında avantajlar sağladığını belirterek, kadınların günlük hayattaki yükünü de hafiflettiğini söyledi.

Yapay zekanın kadın girişimcilerin ürünlerini pazarlamada onlara çeşitli imkanlar sunduğuna değinen Saifuddin, yapay zeka araçlarının videolardan sosyal medya paylaşım metinlerine tüm pazarlama içeriklerini de oluşturabileceğini söyledi. Saifuddin, yapay zekanın hem kişisel hem de profesyonel alanda hayatı kolaylaştırdığını ifade etti.

Ömer Faruk Ertuğrul ise yapay zeka uygulaması yapmak için veri toplanması gerektiğini belirterek, problemin de bu noktada başladığını dile getirdi.

Veri toplamanın ardından algoritmaların hazırlanması gerektiğini anlatan Ertuğrul, "Bu aşamada yapay zeka metotları var. Bu metotlardan hiçbiri en iyi olarak nitelendirilemez. En iyi metot eldeki veriye uygun olandır. 133 farklı sistem test ediliyor, 59'unun toplumsal cinsiyet taraflılığı, 24'ünün hem toplumsal cinsiyet hem de mesleklere ilişkin taraflılığı olduğu belirleniyor." dedi.

Şebnem Özdemir de yapay zeka ve kadın konusuna ilişkin bir sunum gerçekleştirdi. Yapay zekanın insanlığın yeni çocuğu olduğunu aktaran Özdemir, her çocuk gibi yapay zekanın da bir anneye ihtiyaç duyduğunu söyledi.

YAPAY ZEKA ÜZERİNE ETİK TARTIŞMALAR ELE ALINDI

Zirve kapsamında ayrıca "Yapay Zeka, Sosyo-kültürel Kodlar" ve "Yapay Zeka Üzerine Etik Tartışmalar ve Politik Düzenlemeler" oturumları gerçekleştirildi.

Yapay Zeka, Sosyo-kültürel Kodlar oturumunda, yapay zeka sistemlerinin cinsiyet normlarına etkisi ve bu etkinin cinsiyet adaletini desteklemek için nasıl yeniden şekillendirebileceği ele alındı.

Moderatörlüğünü KADEM Savunuculuk ve Araştırma Departmanı Direktörü Betül Özel Çiçek'in yaptığı oturuma; Bağımsız Kültür Danışmanı Borbala Csete, Bari Aldo Moro Üniversitesi'nden Doç. Dr. Francesca Alessandra Lisi, Salesforce Üst Düzey Yöneticisi Karen de Sousa Pesse ve Awaken Your Human Design Kurucusu Moana Sangeo katıldı.

Yapay Zeka Üzerine Etik Tartışmalar ve Politik Düzenlemeler oturumunda ise yapay zeka sistemlerinin tasarımında etik değerleri belirlemek ve uygulamak için hangi kriterlerin kullanılması gerektiği değerlendirildi. Ayrıca yapay zeka kullanımından kaynaklanan etik kaygıları ele almak için nasıl denetim mekanizmalarının oluşturulabileceğine de değinildi.

KADEM Yönetim Kurulu Üyesi Nursem Keskin Aksay'ın moderatörlüğünü yaptığı oturumda ise Griffith Üniversitesi Uygulamalı Etik ve Siber Güvenlik Kıdemli Öğretim Üyesi Dr. David Tuffley, Lighthouse3 Kurucusu Mia Shah Dand, AI Minds Academy Kurucusu Nour Naim konuya ilişkin konuşmalar gerçekleştirdi.